Trường Đại học và sứ mệnh đào tạo nhân lực du lịch - khách sạn Việt Nam

Ngành du lịch - khách sạn Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn. Tuy nhiên, để duy trì đà phát triển, thách thức lớn nhất vẫn nằm ở chất lượng nguồn nhân lực. Và ở đây, vai trò của các trường đại học được xem là chìa khóa quyết định: đào tạo thế hệ lao động không chỉ giỏi chuyên môn, mà còn đáp ứng sát với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

Thực trạng đào tạo và khoảng cách với thực tế ngành

Ngành du lịch Việt Nam được xem là “mỏ vàng việc làm”, nhưng lực lượng lao động hiện tại vẫn chưa đáp ứng đủ cả về số lượng lẫn chất lượng:

• Theo Tổng cục Du lịch, ngành cần bổ sung 40.000 lao động mới mỗi năm, trong đó có khoảng 25.000 người cần được đào tạo lại.

• Mặc dù hàng năm các trường đại học cung cấp một lượng lớn cử nhân du lịch - khách sạn, nhưng không ít sinh viên ra trường vẫn thiếu kỹ năng thực hành, ngoại ngữ hạn chế và chưa quen môi trường làm việc áp lực cao. Lúc này, hầu hết doanh nghiệp thường phải “đào tạo lại” từ đầu.

• Nguồn nhân lực có kinh nghiệm còn thiếu hụt, ước tính thiếu từ 30 - 40% so với nhu cầu thực tế. Sinh viên giỏi lý thuyết nhưng thiếu kinh nghiệm xử lý tình huống trong công việc.

• Tỷ lệ sinh viên du lịch - khách sạn ra trường có việc làm cao (95% sau 12 tháng), nhưng chỉ khoảng 62-63% làm đúng ngành.

Ngoài ra, một khảo sát mới đây của Hoteljob.vn cho thấy chỉ 63,4% nhân sự đang làm việc trong khách sạn học đúng chuyên ngành, còn lại hơn 36% xuất thân từ ngành khác. Điều này cho thấy đào tạo chưa gắn chặt với nhu cầu thị trường, dẫn tới tình trạng “dư thừa bằng cấp nhưng thiếu kỹ năng thực tiễn” - tạo nên khoảng cách rõ rệt giữa đào tạo trong nhà trường và nhu cầu thực tế về chất lượng nguồn nhân lực đạt chuẩn của ngành.

5 hướng đi khả thi của sinh viên ngành khách sạn - du lịch sau tốt nghiệp

Vai trò của trường đại học trong việc nâng chuẩn nhân lực

Để thu hẹp khoảng cách, các trường đại học cần đóng vai trò “người kiến tạo”, dẫn dắt nguồn nhân lực theo chuẩn thị trường:

• Định hướng chuyên ngành rõ ràng: Chương trình đào tạo phải bám sát xu hướng thị trường, từ quản trị khách sạn, quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống, quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành đến MICE, ẩm thực, sự kiện.

• Đẩy mạnh thực hành và hợp tác doanh nghiệp: Kết nối với khách sạn, resort, công ty lữ hành uy tín để sinh viên được thực tập, trải nghiệm thực tế. Thực tế cho thấy hơn 80% nhân sự làm việc tại các khách sạn 4–5 sao (Hoteljob.vn) – môi trường đòi hỏi sinh viên phải được chuẩn bị kỹ càng về kỹ năng nghề nghiệp.

• Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số: Đưa AI, Big Data, phần mềm quản trị PMS, CRM… vào chương trình học. Khảo sát của Hoteljob cho thấy 51,5% nhân sự ngành khách sạn chỉ ở mức “tạm chấp nhận được” về khả năng công nghệ thông tin, chứng tỏ nhu cầu đào tạo kỹ năng số còn rất lớn.

• Phát triển kỹ năng mềm và ngoại ngữ: Tư duy dịch vụ, giao tiếp, giải quyết vấn đề, khả năng đa ngôn ngữ... – những yếu tố mà khách hàng quốc tế đánh giá cao.

• Xây dựng đội ngũ giảng viên kép: Vừa giảng dạy, vừa có trải nghiệm thực tế trong ngành.

Ngành du lịch - khách sạn học trường nào?

Liên kết doanh nghiệp - nhà trường: chìa khóa để tạo nhân lực “đúng chuẩn”

Nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành như Vinpearl, Sun Group, Saigontourist đã ký kết hợp tác với các trường đại học nhằm:

• Tổ chức chương trình thực tập có lương.

• Đặt hàng đào tạo theo yêu cầu tuyển dụng thực tế.

• Tài trợ học bổng, mở lớp đào tạo chuyên biệt.

Những mô hình này giúp sinh viên không chỉ học lý thuyết, mà còn hiểu rõ yêu cầu nghề nghiệp, thực tế môi trường làm việc và tiếp xúc với khách hàng - từ đó, dễ dàng hòa nhập ngay khi ra trường.

Tại các trung tâm du lịch lớn như Đà Nẵng, Nha Trang, sự kết hợp giữa trường đại học và doanh nghiệp đã mang lại tín hiệu tích cực:

• Tỷ lệ sinh viên có việc làm ngay sau tốt nghiệp tăng rõ rệt.

• Các khách sạn, resort địa phương đánh giá cao tính thực tế và khả năng thích nghi của nhân sự trẻ.

• Nhiều sinh viên xuất sắc được giữ lại làm nhân viên chính thức (không cần thử việc), hay thậm chí là quản lý tập sự nếu biểu hiện xuất sắc.

Điều này minh chứng rõ: khi nhà trường và doanh nghiệp “bắt tay” đúng cách, chất lượng nguồn nhân lực sẽ được nâng cao vượt bậc.

Nhìn vào thực tế từ báo cáo Hoteljob.vn và kỳ vọng thế hệ Gen Z

Khảo sát Hiện trạng và nhu cầu tập huấn, đào tạo ngành khách sạn 2025 của Hoteljob.vn phản ánh rõ xu hướng và tâm lý của nhân sự trong ngành:

• Năng lực công nghệ thông tin: 41% tự đánh giá thành thạo, nhưng vẫn có tới 51,5% chỉ ở mức trung bình.

• Lo lắng về AI thay thế việc làm: 66,4% tin rằng AI khó thay thế con người trong ngành khách sạn, 17,9% tỏ ra lo ngại, còn lại 14,9% hoàn toàn yên tâm.

• Niềm tin vào việc học kỹ năng làm việc cùng AI: 65,7% khẳng định chắc chắn sẽ giúp mở ra cơ hội phát triển sự nghiệp tốt hơn.

Từ đó có thể thấy, thế hệ lao động mới – đặc biệt là Gen Z – với sự năng động, ham học hỏi và khả năng thích ứng nhanh sẽ là chìa khóa quan trọng. Nhưng để phát huy hết tiềm năng này, các trường đại học cần nhanh chóng đổi mới chương trình, tăng cường tập huấn và gắn kết mạnh mẽ hơn với thực tế doanh nghiệp.

Hướng đi nào khả thi cho các trường đại học?

Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, Hoteljob.vn mạnh dạn đưa ra vào kiến nghị cho các trường đại học:

• Tăng cường hợp tác quốc tế trong chương trình đào tạo, trao đổi sinh viên, chuẩn hóa chứng chỉ nghề theo tiêu chuẩn ASEAN và toàn cầu.

• Đẩy mạnh đào tạo liên ngành giữa du lịch, công nghệ thông tin, marketing và quản trị kinh doanh.

• Phát triển mô hình học tập suốt đời để người lao động có thể quay lại trường học, nâng cao kỹ năng khi thị trường biến động.

• Đặt trọng tâm vào đào tạo kỹ năng số và kỹ năng xanh, đáp ứng xu hướng du lịch bền vững và tự động hóa.

Chất lượng nhân lực chính là nền tảng để du lịch - khách sạn Việt Nam vươn lên tầm cao mới. Các trường đại học không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn mà còn cần trở thành “bệ phóng” giúp sinh viên tự tin hội nhập thị trường quốc tế, thích ứng với công nghệ, đồng thời nuôi dưỡng niềm đam mê và sự sáng tạo. Khi đào tạo và thực tiễn gặp nhau, ngành du lịch - khách sạn Việt Nam sẽ có cơ hội bứt phá mạnh mẽ trong thập kỷ tới.

Còn bạn, có suy nghĩ gì về vai trò và trách nhiệm của các trường đại học trong đào tạo và chuẩn hoá chất lượng nguồn nhân lực ngành du lịch - khách sạ của nước ta? 

Ms. Smile