[HOT] Đã tìm ra DẤU HIỆU nhận biết du lịch bền vững và không bền vững

Du lịch Việt nói riêng, du lịch toàn cầu nói chung đang hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Thế nhưng, như thế nào là phát triển bền vững - những hoạt động hiện tại có đang đảm bảo sự phát triển bền vững... Mới đây, Hoteljob có dịp tìm hiểu và tổng hợp một số dấu hiệu nhận biết du lịch bền vững và không bền vững từ các nguồn uy tín để cùng nhân sự nghề bàn luận, tham khảo và chọn lọc, đưa ra những tiêu chí đánh giá khách quan, phù hợp, hiệu quả nhất cho sự phát triển của ngành.

Thế nào là phát triển du lịch bền vững - không bền vững?

Trên thế giới, lý thuyết về “phát triển bền vững” được diễn tả là những hoạt động phát triển kinh tế đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện tại nhưng không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng cũng nhu cầu đó của thế hệ tương lai (theo WCED - Ủy ban Thế giới về Phát triển và Môi trường).

Trong lĩnh vực du lịch, phát triển du lịch bền vững (DLBV) được hiểu là việc phát triển các hoạt động du lịch đáp ứng nhu cầu hiện tại của du khách và dân địa phương trong khi vẫn quan tâm đến bảo tồn và tôn tạo nguồn tài nguyên cho phát triển các hoạt động du lịch trong tương lai. Bằng cách lên kế hoạch quản lý các nguồn tài nguyên thỏa mãn nhu cầu kinh tế - xã hội - thẩm mỹ của con người nhưng cũng đồng thời duy trì được tính toàn vẹn về văn hóa - đa dạng sinh học - sự phát triển của hệ sinh thái cùng hệ thống hỗ trợ cho cuộc sống con người nói chung (theo UNWTO - Tổ chức Du lịch Thế giới).

Ngược lại, những hoạt động không đáp ứng được những điều kiện để phát triển DLBV, không còn phù hợp với cuộc sống hiện nay thì được xếp vào những loại hình du lịch không bền vững (DLKBV).

Mục tiêu của phát triển du lịch bền vững là gì?

Theo quan điểm phát triển nói trên thì việc phát triển DLBV trước hết cần tập trung vào giải quyết và đạt được những mục tiêu sau đây:

- Cải thiện chất lược cuộc sống của người dân bản địa, cộng đồng địa phương

- Mang đến cho du khách những sản phẩm, dịch vụ du lịch có chất lượng và có trách nhiệm

- Đảm bảo duy trì chất lượng của môi trường tự nhiên và văn hóa, vì lợi ích của không chỉ cộng đồng địa phương mà với cả du khách.

Qua đó xác định chiến lược phát triển du lịch của Việt Nam trong khoảng 20 năm tới sẽ là: phát triển nhanh, có hiệu quả và thật sự bền vững; đảm bảo tăng trưởng kinh tế đi liền với bảo tồn và tôn tạo giá trị văn hóa, bảo vệ và cải thiện môi trường, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, hướng đến đảm bảo sự phát triển bền vững về mặt kinh tế - xã hội - tài nguyên và môi trường.

Du lịch Việt áp dụng triển khai bộ tiêu chí và chỉ số du lịch bền vững

Dấu hiệu nhận biết du lịch bền vững - không bền vững là gì?

Từ lâu, các nhà nghiên cứu, khoa học đã liên tục đưa ra cảnh báo về sự phát triển du lịch nếu chỉ đơn thuần phục vụ cho lợi ích kinh tế thì chắc chắn sẽ mang đến những tác động tiêu cực cho môi trường sinh thái hay đến các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng địa phương. Hậu quả của những tác động này chính là ảnh hưởng trực tiếp đến chính sự phát triển lâu dài của ngành du lịch nói riêng. Thế nên mới có những cuộc nghiên cứu, buổi tuyên truyền hướng đến phát triển DLBV nhằm hạn chế tác động tiêu cực của hoạt động du lịch để đảm bảo sự phát triển lâu dài, bền vững. Đồng thời, việc nhận biết trạng thái thực tế của hoạt động phát triển du lịch ở thời điểm nghiên cứu và đánh giá mang ý nghĩa quan trọng, dùng làm căn cứ để đưa ra các hành động đúng đắn và phù hợp, nhanh chóng và kịp thời nhằm điều chỉnh hoạt động phát triển du lịch đi đúng hướng của mục tiêu phát triển DLBV.

Thực tế, trong quá trình bàn luận, khái niệm về phát triển DLBV hay dấu hiệu nhận biết DLBV - DLKBV vẫn còn có sự chưa thống nhất, rõ nét giữa những người coi phát triển DLBV cần đảm bảo nguyên tắc chính yếu là bảo tồn tài nguyên văn hóa và môi trường sống với những người đặt sự tăng trưởng về kinh tế do du lịch mang lại lên hàng đầu.

Đến nay, đã có nhiều nghiên cứu theo hướng phát triển DLBV và cho ra những kết quả không hoàn toàn giống nhau về những dấu hiệu cho biết trạng thái bền vững hay không bền vững của các hoạt động phát triển du lịch tại các địa phương. Tuy nhiên, nhìn chung, những dấu hiệu (tiêu chí đánh giá) sau đây được cho là hợp lý, cần quan tâm xem xét và điều chỉnh để hướng đến mục tiêu phát triển DLBV:

Bảng 1:  Một số dấu hiệu nhận biết trạng thái du lịch bền vững tại điểm đến

                                                                                   Nguồn: Machado, A.

Ngoài ra, để đánh giá mức độ phát triển DLBV tại điểm đến cụ thể, một nghiên cứu đã đưa ra hệ thống tiêu chí và các chỉ số đánh giá cụ thể của hoạt động phát triển du lịch hướng đến sự bền vững:

Bảng 2: Hệ thống tiêu chí và chỉ số đánh giá mức độ phát triển DLBV

                                   Nguồn: Phạm Trung Lương, Nguyễn Thanh Tưởng

Những yếu tố - dấu hiện nhận biết du lịch bền vững và không bền vững ở trên không hoàn toàn phù hợp và giống nhau ở tất cả các điểm đến, địa phương, loại hình du lịch. Chúng phụ thuộc nhiều vào liều lượng, khả năng quản lý và kiểm soát của cơ quan lãnh đạo, ban quản lý các cấp và doanh nghiệp hoạt động trong ngành du lịch. Trong hoạt động thực tiễn, cá nhân và tổ chức cần xem xét các vấn đề làm giảm tính bền vững của phát triển du lịch, đồng thời so sánh qua lại các hoạt động bền vững với không bền vững của thực tế địa phương, điểm đến để điều chỉnh sao cho phù hợp và hiệu quả, đảm bảo kinh doanh tốt, đồng thời hướng đến sự phát triển bền vững, lâu dài trong tương lai.

Chấm điểm du lịch bền vững tại các điểm đến của Việt Nam

Ms. Smile

(Tổng hợp và biên tập từ nhiều nguồn)